Blog

Hoe transparant is Facebook? Een bezoek aan het kantoor in Amsterdam

06 juni 2017

Heb jij de film  The Circle al gezien, met Tom Hanks in de hoofdrol? Gemaakt naar het gelijknamige boek dat een aantal jaren geleden verscheen. Het gaat over een grote organisatie die alles en iedereen met elkaar verbindt. Alle burgers hebben een account bij het netwerk ‘the Circle’ en je regelt er al je triviale levenszaken mee. Iedereen wil er bij horen, maar de droom is om te mogen werken voor deze organisatie. Alles is tot in de puntjes geregeld voor de werknemers.

De organisatie in the Circle vertoont verdacht veel gelijkenissen met Facebook. Ik ben altijd gefascineerd geweest door dit sociale medium. Geen enkele organisatie staat zo in de publieke belangstelling als deze reus. Facebook zou te veel macht hebben, is niet transparant genoeg en ontoegankelijk. Het medium is omgeven door mysteries: hoe werkt het algoritme, wie bepaalt wat we zien en wat gebeurt er met onze data? Al deze kritiek zorgt er niet voor dat we Facebook de rug toe keren. In tegendeel, ook in 2017 is het gebruik in Nederland weer gegroeid, naar meer dan tien miljoen gebruikers. Tien Komma Vier Miljoen (!) om precies te zijn, waarvan 7.5 miljoen dagelijks*. Ongelofelijk. Met deze cijfers staat Facebook al jaren ongenaakbaar bovenaan de social media lijst in Nederland.

Facebook heeft iets ongrijpbaars. Oprichter en eigenaar Mark Zuckerberg geeft zelden of nooit interviews. Je kunt hen amper benaderen. Ik heb wel eens geprobeerd om contact met ze te krijgen. Er was iets mis met mijn bedrijfsprofiel en ik kreeg het maar niet goed. Vergeet het maar. Ik heb nooit een telefoonnummer kunnen vinden ergens op de site, of een adres. Ik ken niemand die ooit contact heeft gehad met een helpdesk of iets dergelijks. Zo’n groot bedrijf, dat moet toch kantoren hebben, en mensen die er werken?

En toen verscheen er ineens een uitnodiging op mijn tijdlijn: of ik een presentatie wilde bijwonen over Workspace (een soort intranet bij Facebook. Ik heb echt drie keer gelezen of het klopte. B I J Facebook. Op H U N kantoor. Facebook, nodigt ons -gewone stervelingen- uit om bij hen langs te komen. Er was beperkt plek, één persoon per organisatie bla bla bla, maar ik dacht wie niet waagt…. En al snel kwam het verlossende antwoord: ik was van harte welkom op het kantoor in Amsterdam!

De bevestiging per mail was omgeven door het nodige mysterie: ‘Lees de routebeschrijving goed, want ons kantoor is moeilijk te vinden en heeft geen bordje op de gevel.’ Spannend! Het bleek inderdaad even zoeken in Amsterdam. Eenmaal binnen was er naast de (overigens heel interessante) presentatie genoeg gelegenheid om rond te kijken. En veel clichés zijn waar: het is allemaal top geregeld voor de werknemers. Er staan allerlei gezonde snacks en de Tony Chocolonelyrepen liggen voor het grijpen. Smoothie tussendoor? Pak maar lekker. Catering voor de lunch: nog nooit zo goed en gezond gehad. En heb je een nachtje doorgehaald dan vind je alles om je weer lekker op te frissen op het toilet. Tot aan tandenborstels toe. Bij de presentatie waren een aantal Amerikaanse medewerkers aanwezig, maar het kan niet anders of er werken ook Nederlanders op het kantoor. Hoe verzin je anders namen voor spreekkamers als: ‘unfortunatly peanut butter’ of ‘monkey out of the sleeve’. Er is zelfs een Johan Kruijff vergaderzaaltje. Niet dat ik een van die Nederlandse medewerkers heb gezien, want de kantoortuin was helemaal leeg. Hoe zou het zijn om hier te werken? Ik vraag het -bij gebrek aan kantoortuinbewoners- aan onze host, die veel met Facebook samenwerkt. Hij vind het een heel toegankelijk bedrijf. “Toen ik hier een paar weken geleden was, zat Mark Zuckerberg gewoon aan een van deze bureaus te werken. Heel benaderbaar. Kenmerkend voor de bedrijfscultuur is dat hier alleen het resultaat telt. Een van mijn favoriete uitspraken van de Facebookorganisatie is ‘don’t mistake motion with progress’. Je kunt wel druk doen, maar het gaat uiteindelijk om wat je bereikt.”

In het hele kantoor vind je dit soort uitspraken en kreten, vormgegeven in partij-achtige posters. De bedrijfscultuur wordt op één van de muren samengevat in drie motto’s: MOVE FAST – FOCUS ON IMPACT – BE OPEN. Die laatste verbaast me. Zo open vind ik Facebook niet. Of moet ik zeggen vond? De ontvangst hier op hun kantoor heeft niets geheimzinnigs. Ik mag filmen en foto’s nemen. Nergens staat beveiliging en ik kan gewoon rondlopen. Misschien is het bedrijf toe aan een nieuwe fase: meer transparantie? En dan moet ik ineens weer denken aan the Circle…. Daarin wordt door die Facebookachtige organisatie totale transparantie nagestreefd door mensen 24 uur per dag met een camera te volgen. Een beetje vergelijkbaar met het ‘live’ gaan op Facebook, al was dat ten tijde dat het boek werd geschreven nog lang niet geïntroduceerd. Is dat ook de toekomst die Facebook voor ogen heeft? Het bedrijf heeft altijd gepretendeerd alléén maar een technologiebedrijf te zijn. Tot begin van dit jaar. In februari 2107 kwam Mark Zuckerberg met een bijna 6000 woorden tellend manifest. Hierin staan grote woorden: hij heeft de intentie om met Facebook de sociale infrastructuur voor een betere wereld te ontwerpen. Openheid en transparantie moeten leiden tot een liefdevollere wereld. Verbeter de wereld, begin met Facebook?

In the Circle loopt het met de transparantie en openheid niet goed af. Hoe het verder gaat met de grote plannen van Facebook? Ik heb de neiging om de mooie woorden van Mark te geloven. Of ik wil ze geloven. De wens is de vader van de gedachte, want zeker weten doe ik het natuurlijk niet. De tijd zal het leren. Ik blijf de ontwikkelingen in ieder geval met veel fascinatie volgen. En mocht het me niet aanstaan wat Facebook allemaal uitspookt, dan weet ik ze nu te vinden!

Manifest Facebook februari 2017

* Uit Social Media Onderzoek van Newcom 2017.